Upnayam Sanskaar
Een andere benaming van Yagyopaveet sanskaar is Upnaayam Sanskaar. Door het uitvoeren van deze ceremonie wordt het kind een heilig koord omgedaan. Het dragen van het heilige koord is van essentieel belang voor de man. De Braahman, Kshattriya en de Vaishyaas ondergaan deze ceremonie. De Braahman ondergaat deze ceremonie op een leeftijd van 11 jaar. De Kshattriya op een leeftijd van 13 jaar en de Vaishyaas op een leeftijd van 15 jaar. Na het bereiken va de leeftijd van 16 jaar mag geen Yagyopaveet sanskaar worden uitgevoerd bij geen van deze drie. Zij verliezen hierna het recht van uitverkorene te zijn voor het dragen van het heilige koord. De Yagyopaveet sanskaar geschiedt niet bij vrouwen. De man zal vanaf zijn huwelijk namens zijn vrouw een extra koord dragen. Het komt erop neer dat de man vanaf zijn huwelijk 2 koordjes zal dragen (één namens zijn vrouw en één namens hem zelf). Door het geven van het recht op het dragen van het heilige koord, wordt het kind door zijn Guru (leermeester) geïnitieerd naar een pad vol wijsheid en spiritualiteit. De Guru schenkt aan het kind (zijn leerling) een speciale mantra welke slechts de leerling zal horen. De mantra wordt daarom ook in de rechter oor van de leerling ingefluisterd. Hiermee wordt het recht van studie aan deze toegewijde toegekend. Dit betekent niet dat de anderen niet mogen studeren. Veelal wordt gedacht dat wanneer een ander geen drager is van het heilige koord, dat hij/zij geen recht heeft op studie of opleiding. De niet dragers van het heilige koord krijgen een speciaal onderwijs. De dragers zijn de uitverkorenen die vanaf geboorte deze rechten meekrijgen. De vader en de moeder van deze uitverkorenen dienen van de zelfde kaste te zijn. Hierdoor verkrijgen zij een speciale kracht, waardoor de dragers van het heilige koord bepaalde studies zich sneller eigen kunnen maken. Dragers van het koord zijn gerechtigd de Vedische mantra’s te reciteren, Vedische handelingen te verrichten (Pooja, Tarpan).
Iedere koord bestaat uit drie draden. Deze drie draden staan voor de drie eigenschappen “Sattagun, Radjogun en Tamogun. Voor Sattagun staat Brahma als schepper centraal. Voor Radjogun staat Vishnu (de instandhouder) centraal. Voor Tamogun staat Shiva (de vernietiger en heerser van kaal (tijd)) centraal. Ook worden drie knopen aan de Yagyopaveet aangebracht. Deze drie knopen staan voor Brahm. Brahm staat voor de in-stand-houder van het Universum.
Deze drie knopen symboliseren ook de drie verplichtingen voor de dragers van het heilige koord:
1. Pitrarien: schuld aflossing aan de ouders door Tarpankriya en voortplanting;
2. Devarien: schuld aflossing aan moeder natuur en God door eerlijk en oprecht te leven. Het volgen van onderwijs en het doorgeven van kennis, en
3. Gururien: ook wel manushyarin genaamd, het aflossen van de schuld door de samenleving van de mensen als sociaal persoon te bevorderen.
De Guru draagt zijn leerling veelal de Gayatri Mantra over als Guru Mantra. Deze Gayetri mantra mag nooit hard op gezegd worden. Allen zij die door hun gedrag de Guru is opgevallen en de eigenschappen van kracht, charisma en toewijding hebben, zullen door de Guru de Gayetri Mantra ontvangen. De Guru Mantra dient daartoe drie maal daags 108 keren te worden gereciteerd. Indien drie maal daags niet mogelijk is dan dient in ieder geval verplicht 2 maal daags deze mantra te worden gechand. Het chanten geschied in de ochtend en in de vooravond. In de ochtend geschiedt dit in de tijd tussen één uur vóór en één uur ná Zonopkomst en in de vooravond één uur vóór en één uur ná de Zonsondergang.
De drager van het heilige koord beloofd zich te houden aan de volgende zes handelingen:
1. Pooja: het doen van Pooja voor zich zelf en het verrichten van Pooja voor anderen als Pandit (Purohit),
2. Hoom: het brengen van offers aan de Devta’s door aanbidding van Agnidevta,
3. Shiksha: het zelf opdoen van kennis (zelfontwikkeling (swaa-adhyaai)), onderwijzen en doorgeven van kennis om zo een vredig bestaan voor mens en natuur in balans te houden,
4. Bhiksha: (ook wel daan) het ophalen van donaties ter voortbestaan van zijn Gurukul (leerschool). Donaties bestaan uit voedsel, fruit en financiën,
5. Diksha: het optreden als leermeester om zo ook als Guru de wijsheden die hij heeft opgedaan van zijn Guru door te mogen geven en,
6. Sanyaas: (ook wel ashirvaad genoemd), zich onthouden van alle vormen van materialisme om zo zuiver te blijven opdat hij zelf afstand kan nemen van lusten, genot en zelfbevredigende zaken zodat hij anderen ook plezier, geluk en vrede kan gunnen / schenken.